Sayın Üreticilerimiz,
Nisan Ayında Bahçelerimizde:
Mart ayı sonlarında yapılmamışsa, fındık gal sineğine karşı organik sertifikalı ilaçlarla ilaçlama (ilk ilaçlamadan 20 gün sonra ikinci ilaçlama) yapılmalıdır.
Fındık yaprak delenine ve dalkırana karşı organik ilaçlarla ilaçlama yapılabilir.
Ay sonuna doğru, fındık kozalak akarlarına karşı organik ilaçlarla ilaçlama yapılabilir.
Yabancı ot mücadelesine başlanabilir.
Karadeniz Bölgesi'nde kışı korunaklı yerlerde ve toprakta ergin halde geçirir. İlkbaharda tomurcukların patlama döneminde, özellikle mart ayından itibaren güneşli ve sıcak günlerde fındık tomurcukları ve yaprakları üzerinde beslenirler. Nisan ayı boyunca yumurta bırakan erginler, yaklaşık 56 yumurta bırakır. Yumurtalar, yaprakların alt yüzeyinde genellikle orta damar üzerine bırakılır.
Larvalar, yaprak dokusu içinde beslenir. Buradan toprağa geçtikten sonra, haziran ayı içinde yeni döl erginleri çıkmaya başlar. Ergin ömrü yaklaşık 3 aydır. Yaprak alt yüzünde beslenen erginler kışlaklarına çekilir ve kışı ergin halde geçirir.
ZARAR ŞEKLİ
İlkbaharda erginler, genç yapraklarda çok sayıda küçük delikler açar. Yaprak büyüdükçe bu delikler de genişler. Yaz ve sonbaharda ise yaprak alt yüzeyinde çok sık ve küçük delikler açarlar.
Ayrıca, erginler yumurtalarını damarlar içine koyduğundan, damarlarda kırılmalara ve gelişme bozukluklarına neden olur. Popülasyonun yüksek olduğu durumlarda, yaprak ve tomurcuklarda ortalama %20 oranında zarar yaparlar.
Bu dönemde zarara uğrayan bahçeler kahverengi bir görünüm arz eder. Zararlı, bulaşık olduğu bahçelerde önemli zararlara sebep olur. Ancak, dar alanlarda salgın yaptığından zararı genellikle sınırlıdır.
MÜCADELE YÖNTEMİ
Kimyasal mücadeleyi gerektirecek yoğunlukta zararlının bulunup bulunmadığını belirlemek için ön sayım yapılmalıdır.
Bu amaçla:
1-10 dekar büyüklüğündeki bahçelerden 10’ar,
11-30 dekar büyüklüğündeki bahçelerden 20’şer,
30 dekardan büyük bahçelerden ise 30’ar ocak,
3 × 3,5 m boyutlu beyaz bir örtü üzerine silkelenir veya her ocak için Steiner darbe hunisiyle 10’ar darbeden toplam 100 darbe yapılır.
Ocak başına 5 ergin veya 100 darbede 50 ergin düşen bahçelerde kimyasal mücadeleye karar verilir. İlkbaharda yapılacak kimyasal mücadeleye mart sonlarında başlanmalı; ilaçlamadan 15 gün sonra tekrar ön sayım yapılarak, ilaçlamayı gerektirecek zararlı yoğunluğu varsa ikinci ilaçlama uygulanmalıdır.
Fındık gal sineği erginleri 1,8-2 mm boyunda, kırmızı renkli ve narin yapılıdır. Vücudu, antenleri, bacakları ve özellikle kanat kenarları uzun tüylüdür. Yumurtaları soluk kırmızı renkli ve uzun oval biçimlidir. Larva başlangıçta saydam görünüşlüdür, sonraları beyaz renk alır. Kışı larva döneminde ve toprakta beyaz bir kokon içinde geçirir.
Martta pupa olur ve ergin çıkışının büyük çoğunluğu nisan ayında gerçekleşir.
Yumurtalarını yeni sürgünlerin tomurcuklarının ucuna ve korunmuş yerlere bırakırlar. Ergin çıkışından 3-4 hafta sonra ilk galler görülür. Galler içerisinde olgunlaşan larvalar, çisenti veya yağmurdan sonra toprağa inerek kokon örer ve ertesi ilkbaharda ergin olarak çıkarlar. Yılda bir döl verir.
ZARAR ŞEKLİ
Zararı larvalar yapar. Larvalar yaprakta damarlar boyunca, çotanakta yeşil zuruf üzerinde ya da sürgünlerin uç kısmında galler oluşturarak zarar verirler.
Larva çıkışından sonra önce galler, ardından gallerin arası kurumaya başlar. Fazla sayıda gal, yaprağın tamamını kurutup dökebilir. Meyvelerde ise döküm olmaz ancak meyve, zuruftaki gallerin basıncı altında gelişemez ve biçimsiz bir şekil alır.
Sürgünlerde, sürgün uç tomurcuklarında oluşan galler gelişmeyi engeller.
MÜCADELE YÖNTEMİ
İlaçlamalar koruyucu olarak yapıldığından, ilaçlanacak bahçelerin bir yıl önceden belirlenmesi gerekmektedir.
Gallerin iyice belirgin olduğu mayıs ayında, 10 dekarlık bir bahçede 10 ocakta birer dal seçilip; dal adedi ve dallardaki bütün çotanaklar sayılır. Bu çotanaklarda tek bir gal bile olsa, bulaşık kabul edilir.
Bahçedeki bulaşıklık oranı %50 ise kimyasal mücadeleye karar verilir.
İlaçlama, ergin çıkışlarının olduğu ve fındık sürgünlerinin iki yaprakçıklı olduğu dönemde yapılmalıdır. Genelde mart sonu, nisan başlarına rastlayan ilk ilaçlamadan yaklaşık 20 gün sonra ikinci bir ilaçlama yapılmalıdır.
Dişiler 3-3,5 mm, erkekler 2 mm uzunlukta, yarım küre şeklinde ve koyu kahverengidir. Dalkıran erginleri kışı, bulaşık dallardaki galeriler içinde ergin olarak geçirir. Mart ayından itibaren hava sıcaklığı 18-20 °C’ye çıkınca 2-3 defa çıkış yaparlar.
Bu dönemde çıkan erginler, kışı bulaşık dallardaki galerilerde geçirenlerdir. Erginlerin asıl ve yoğun çıkışı haziran sonu ile ağustos ayının ilk haftası arasındaki yaklaşık 6 haftalık periyotta gerçekleşir.
ZARAR ŞEKLİ
Ergin dişiler, fındık dallarının sürgün diplerinden 2 mm çapında yuvarlak delikler açarak giriş yapar. Böceğin giriş yaptığı yerde akıntılar oluşur ve dal üzerinde "ağlama" şeklinde lekeler meydana gelir.
Dal içine giren böcek, burada galeriler açarak yumurtalarını bırakır ve bu şekilde neslini devam ettirir. Açılan delik ve galeriler nedeniyle fındık dalları kurur veya kırılır.
Bu şekilde mahsul veren dallar ortadan kalkar ve doğrudan zarar meydana gelir.
MÜCADELE YÖNTEMLERİ
Kültürel Önlemler
Fındık bahçelerinde gerekli bakım (gübreleme) ve budama işlemleri uygun şekilde yapılmalıdır.
Bulaşık dallar, erginler galerilerden dışarı çıkmadan önce, en geç mart ayına kadar kesilip bahçeden uzaklaştırılmalı veya yakılmalıdır.
Biyolojik Mücadele
Kitlesel tuzaklama yöntemiyle bu zararlıya karşı başarılı bir mücadele uygulanabilir.
Bu amaçla, çekici tuzaklar etiket bilgilerine göre asılmalı; haziran ayı başlarında bahçelere dekara ortalama 3 adet olacak şekilde yerleştirilmelidir.
Tuzaklar periyodik olarak kontrol edilmeli, çekici (etil alkol) bittiğinde yenilenmelidir.
Bu dönem oldukça önemlidir çünkü zamanında yenilenmeyen çekici nedeniyle tuzaklara yönelen böcekler, tuzaklara yakın dallara bulaşabilir.
Ayrıca tuzaklar, bahçeyi temsil edecek şekilde iç kısımlara asılmalı; bahçe sınırlarına yerleştirilmemelidir.
