Değerli üreticilerimiz ;
Bazı yüksek kesimlerde toplama işlemi devam ederken , gelecek yılın ürününü arttırmak ve bahçelerimizi kışa hazırlamaya yönelik çalışmalar Ekim ayında başlanır.
🌰 Fındık ocaklarında budama ve kök sürgün temizliği başlar.
🌰 Hasat artığı ve kurumuş yapraklar bahçeden uzaklaştırılır.
🌰 Fındık bahçelerinden toprak analiz örneği alınır.
🌰 Mayıs böceği ile organik mücadele bu ayın ilk yarısına kadar yapılır.
🌰 Mahsülünü deposunda bekleten üreticilerimiz , depolama şartlarına dikkat etmelidir.
BUDAMA VE KÖK SÜRGÜN TEMİZLİĞİ
Fındıkta budama, dikimle başlayan ve ağacın ekonomik ömrünün sonuna kadar devam eden en önemli kültürel uygulamalardan biridir.
BUDAMANIN FAYDALARI
🌰 Düzgün ve kuvvetli taç oluşumunu sağlar,
🌰 Bitkilerin daha uzun süre verim çağında kalmasını sağlar,
🌰 Bitkilerin daha kaliteli meyve vermesini sağlar,
🌰 Verim artışı sağlar,
🌰 Bitkilerin daha iyi ışık almasını ve havalanmasını sağlar,
🌰 Tozlanma oranını arttırır,
🌰 Kök sürgünü temizliği yapılarak, bunların su ve besin maddelerini sömürmeleri engellenir,
🌰 Bakım, hasat, hastalık ve zararlılarla mücadele vb. teknik işler kolaylaşır,
🌰 Ağaç kısa sürede verime yatar,
🌰 Verim dalgalanmaları azalır.
BUDAMA ZAMANI
Sonbahar-Kış Budaması: Budamaya bitkinin dinlenmeye girdiği ve büyük oranda yaprakların
döküldüğü dönem dikkate alınarak başlanmalıdır ve kış soğuklarından önce
tamamlanmalıdır. Ocak içerisinde kurumaya yüz tutmuş, kurumuş, sıklaşmış, gelişmeden
geri kalmış dallar ile kök sürgünleri temizlenmelidir.
İlkbahar Budaması: Sonbahar-Kış budamasının eksikliklerini tamamlayan bir budamadır.
Mart ayından itibaren başlayan yaklaşık 3 aylık dönemde gerçekleştirilmelidir.
FINDIKTA BUDAMA ÇEŞİTLERİ
Dikimden önce fidanların zedelenmiş kökleri, sağlam doku noktasından kesilmeli ve uzun
kökler kısaltılmalıdır. Fidanlar 35-40 cm uzunluğunda olacak şekilde bir göz üzerinden tırnak
bırakılmadan, gözün ters istikametinden budama makası ile kesilmelidir.
Şekil Budaması:
Ülkemizde kullanılan geleneksel dikim şekli olan ocak dikim sisteminde şekil budaması şu
şekilde yapılır:
🌰 1. Yıl dikimi takip eden gelişme yılında fidanlara müdahale edilemez.
🌰 2. Yıl Mart ayında, tomurcuklar uyanmadan önce topraktan 5 cm yükseklik kalacak şekilde fidanların tepesi vurulur. Fidanlara gerekli bakım ve mücadele işlemleri
uygulanır. Mayıs ayı sonlarına doğru kesim yerinden çıkan sürgünlerden iyi gelişen ve dışa bakan bir tanesi seçilir, diğerleri kesilir. Fidanların bakımı düzenli bir şekilde
yapılarak, kışa hazırlıklı girmeleri sağlanır.
🌰 3.Yılda fidanlarda bir önceki yıl seçilen sürgün 100 cm yükseklikten ve yine toprağa bakan göz üzerinden kesilir. Bu kesim işleminden sonra gelişen sürgünlerden bir
tanesi doruk dalını, diğer iki tanesi de yan dalları oluşturmak üzere sağlı-sollu olarak seçilir ve diğerleri kesilir.
🌰 4.Yılın Mart ayında doruk dal ile iki yan dal, gelişme durumlarına göre, 60-80 cm'den ve dışa bakan göz üzerinden kesilir. Daha az gelişme gösterenlere ise dokunulmaz.
Düzenli bakım sonucunda, seçilen dallar üzerinde o yılın sürgünlerinden karşılıklı olarak gelişen ikişer sürgünün dışındakiler çıkarılır. Son yıl da aynı işlem tekrar edilerek 5. yılın sonunda şekil budaması tamamlanmış olur.
VERİM (ÜRÜN) BUDAMASI
🌰 Fındıkta tam verim çağı çeşide, bakım şartlarına ve ekolojiye göre değişmekle birlikte 20-25 yaşlarına kadar devam etmektedir. Bundan sonra ana dallar üzerindeki yan
dallarda sıklaşma, sürgün faaliyetlerinde ve buna bağlı olarak da verimde azalmalar gözükür.
🌰 Verim budamasında, ağaca ilk 5 yılda verilmiş şekle bağlı kalmak koşuluyla;
🌰 Kurumuş, kırılmış ve cılız sürgünler ile ocak içlerine doğru büyümüş sürgünler çıkarılmalı,
🌰 Ocak dışına doğru çok uzamış sürgünler kısaltılmalı,
🌰 Ocak içlerini açmaya yönelik olarak yaşlanmış, hastalıklı ve üst üste gelişme
gösteren dallar dip kısımlarından kesilmeli,
🌰 Kesilen dalların yerine, aynı yönde gelişme gösteren kök sürgünlerinden birinin
gelişmesine izin verilmeli
Fındık ocaklarında her yıl bol miktarda gelişen kök sürgünleri, daha sonra dalların gençleştirilmesi amacıyla kullanılabileceği yönüyle yararlı gibi gözükürken, ihtiyaçtan fazlası
ocakların yeterince güneşlenememesine, havalanmanın ve tozlanmanın yetersiz olmasına, dalların sıklaşmasına, gereksiz su ve besin elementi sarfiyatına neden olmaktadır. Bu
nedenle, fındık ocaklarında meydana gelen bu sürgünler henüz taze iken çıkarılmalıdır. Bu amaçla her yıl, yılda en az iki kez olmak üzere Mayıs sonu ile Haziran başı arasında ve
Sonbaharda bu sürgünler temizlenmelidir.
GENÇLEŞTİRME BUDAMASI
Fındıkta diğer meyve türlerinden farklı olarak, dal yaşı ve dikim yaşı vardır. Ekonomik verim çağında olan bahçelerde, ocakların içinden kesilecek olan yaşlı dalların yerine,
kesimden 5-6 yıl önce bunların yerini alacak sürgünler (ikame dal) belirlenir. Bu sürgünlerin gelişmesine izin verilerek, verimde süreklilik sağlanır.
Dikim yaşı da fındık yetiştiriciliğinde verimi etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Fındığın ekonomik ömrü 55-60 yıldır. Daha yaşlı bahçelerde verimde önemli düşüşler görülmektedir.
Çünkü ocaktaki ana bitkinin kökü yaşlanmış olmakta dolayısıyla bu kökten çıkan sürgünlerin verim potansiyeli de düşük olmaktadır. Bu yüzden yaşlanmış ve verimden düşmüş
ocakların sökülüp, bahçenin yeniden tesis edilmesi gerekmektedir.
BUDAMADA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
🌰 Ocaklar arası mesafe en az 4m olmalı
🌰 Ocaktaki dal sayısı , ocağın konumuna göre 6-7 adetten fazla olmamalı
🌰 Yaşlı dalların yerine bırakılan ikame dallar ocağın dış kısmında gelişen kök sürgünlerinden seçilmeli
🌰 Budama doğru zamanda yapılmalı
🌰 Bahçe içerisinde ve kenarlarındaki diğer meyve ağaçları kesilmeli
🌰 Ana dalların kesilmesi sırasında diğer dalların yaralanmamasına dikkat edilmeli
🌰 Budama artıkları bahçede bırakılmamalı ve bahçe içinde yakılmamalı
🌰 Bahçe içinde tozlayıcı olarak dikilmiş çeşitler kesilmemeli
🌰 Dallar budama testeresiyle toprak seviyesinden pürüzsüz bir şekilde kesilmeli
🌰 Ocaklarda kurumuş , kırılmış , yaşlanmış ve hastalıklı dal olmamalıdır.
TOPRAK ANALİZ ÖRNEĞİ ALINMASI
Fındık bahçesinin sıra üzerinden yani fındık ocaklarının sağ yada sol tarafından son
dalın 40-50 cm dışarısından toprak numunesi alınmalıdır. Örnek alınacak yerin üst
yüzeyi (çimen tabakası) ince bir tabaka halinde otlardan temizlenerek açılır.
Temizlenen bu alanda 25 cm derinliğinde bir çukur açılır. Çukurun bir yüzeyi düzeltilir.
Düzeltilen bu yüzeyden kürekle 3-4 cm kalınlığında bir toprak kesiti helva dilimi
şeklinde alınır ve bir torba yada temiz bir yüzey (çuval vs) üzerine konulur.
Bu işleme arazinin bir kenarından başlayarak zik-zak hatlar üzerinde devam edilir. Bu şekilde bahçenin en az 9-10 yerinden toprak kesiti alınmalıdır. Alınan ve bir yerde biriktirilen bu toprakların içerisindeki taş, yaprak, odun parçaları vs. gibi yabancı maddeler temizlenir. Büyük kesekler el ile parçalanarak ufalandıktan sonra iyice karıştırılarak harman edilir. Hazırlanan bu topraktan 1 kg kadarı alınarak laboratuvara götürmek üzere bir poşete konulur. Eğer toprak nemli ise gölge bir yerde bir müddet kurutulmalıdır.
FINDIĞIN DEPOLANMASI
Fındık içerisinde yüksek oranda doymamış yağ bulunmakta bu sebeple doğru bir depolama yapılmadığında bozulması kolayca meydana gelmektedir. Hasat ile elde edilen fındıklar genellikle %12 nem içerecek kıvama gelene kadar kurutulmaktadır. Bundan sonrasında tüketici ile buluşması için yerel pazarlarda satılmakta ya da uzun süreli lojistik yolculuğu için depolanmaktadır. Fındığın depolanmasında dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekildedir:
🌰 Serin, kuru ve kolayca havalanabilir bir yerde depolanması gerekir. Böyle bir yerde ortalama 1 yıla kadar depolanabilir
🌰 yıldan fazla süreli depolama işlemlerinin; 2-4.5 derecenin ve nispi rutubetin ise %55-70 arasında olan bir yerde yapılması gerekir
🌰 Fındık özellikle jüt kumaş ile yapılmış torbalarda depolanmalıdır
🌰 Fındık depolanmasında depolamanın yapıldığı yerin ısısı 15 – 20 dereceyi kesinlikle aşmaması gerekir
🌰 Depolamanın yapıldığı yerde herhangi bir duvarın toprakla temas etmemesi, zemin altında kirli ya da temiz su boruları geçmemeli, kapı aralıkları ya da altları fare gibi haşerelerin geçmeyecek şekilde düzenlenmesi gerekir.
🌰 Çatı kısımlarının aşırı sıcak ve ya aşırı soğuk geçirmemelidir.
FINDIKTA MAYIS BÖCEĞi MÜCADELESi
🌰 Erginler görüldükleri zaman toplanıp öldürülmelidir.
🌰 Civarda zifin çiçeği varsa, erginler bu bitkinin çiçekleri üzerinde toplandıklarında yakalanıp öldürülmelidir
🌰 Bahçelerin işlenmesi sırasında, larvaları toplayıp öldürmek, yoğunluğun düşmesi bakımından önemlidir.
🌰 Fındık bahçelerinde kullanılan hayvan gübresi ve zuruf artıkları ile zararlıyı fındık bahçelerine bulaştırmamak ve popülasyonlarını arttırmamak için, bu tip gübre ve artıklar açık alanlarda uzun süre bekletilmemelidir. Bu zararlının temiz bahçelere bulaşmasının en önemli nedenlerinden biri de farkında olmadan bulaşık olan hayvan gübrelerinin kullanılmasıdır. Bu nedenle farklı yerlerden alınan hayvan gübrelerinin kullanılması durumunda bu zararlı bakımından temiz olduğundan emin olunduktan sonra bu gübreler uygulanmalıdır.